La Haine

Το μίσος

Σκηνοθεσία: Mathieu Kassovitz

Πρωταγωνιστές: Vincent Cassel, Hubert Kounde, Said Taghamaoui

Διάρκεια: 98’

Έτος: 1995

Το ζουμί: Ένας ταραχοποιός που συμμετείχε σε συγκρούσεις με την αστυνομία, τραυματίζεται και νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση. Στις ίδιες συγκρούσεις ένας αστυνομικός χάνει το όπλο του, το οποίο βρίσκει ένας νεαρός. Ο τελευταίος δηλώνει στους φίλους του ότι αν ο (επίσης φίλος του) τραυματίας πεθάνει, θα σκοτώσει έναν αστυνομικό.

Λίγα λόγια για το έργο: Η ταινία αυτή του 1995 αποτελεί ένα αποτύπωμα, μία φωτογραφία της σύγχρονης κοινωνίας, κυρίως των πιο υποβαθμισμένων περιοχών, στη Γαλλία, αν και δεν απευθύνεται μόνο σε αυτή τη χώρα. Παρουσιάζεται η τεταμένη κατάσταση μεταξύ της αστυνομίας και της νεολαίας, είτε αυτή αποτελείται από ταραχοποιούς είτε όχι. Συγκεκριμένα επιλέγεται μία ημέρα από τη ζωή μιας παρέας τριών νεαρών (Vinz, Hubert, Said).

Ένας από αυτούς, συγκεκριμένα ο Vinz, βρίσκει ένα όπλο αστυνομικού που το έχασε στις συγκρούσεις της προηγούμενης νύχτας. Κι ενώ η παρέα ξεκινά συζητήσεις γύρω απ’ το τι θα κάνει ο Vinz αν πεθάνει ο φίλος τους, αναλύεται σε βάθος η οπτική τους γωνία, επηρεασμένη πάντα από τις πράξεις της αστυνομίας. Μιας αστυνομίας ρατσιστικής και βίαιης.

Όμως "Το Μίσος" δεν είναι μια ταινία φτιαγμένη μόνο για να τα «ψάλλει» στην αστυνομία για την κατάχρηση εξουσίας. Σίγουρα της ρίχνει την ευθύνη για την αρχή του κύκλου της βίας. Η συγκλονιστική σκηνή του άνευ λόγου βασανισμού των κρατουμένων δείχνει πόσο ξεπερνούν τα όρια και υπερβαίνουν τις αρμοδιότητές τους, αντί να δείξουν τον επαγγελματισμό που χρειάζεται (γιατί το μόνο που αρκεί είναι να κάνουν τη δουλειά τους σωστά). Αλλά, όπως είπα, ο Kassovitz δείχνει περισσότερα. Δείχνει και τους κακούς μπάτσους αλλά και αυτούς που προσπαθούν να κρατήσουν τις ισορροπίες. Τους ταραχοποιούς και αυτούς που άθελά τους, ή μην αντέχοντας άλλο αυτή την κατάσταση, εισέρχονται κι αυτοί σε αυτό το σύστημα που παράγει μίσος.

Η ίδια η παρέα αποτελείται από τρεις διαφορετικές προσωπικότητες. Ο Vinz είναι ο πιο θερμόαιμος της παρέας. Τρέφει ένα παθητικό μίσος για τους μπάτσους και, βαθύτερα, για όλη την κοινωνία. Βρίζει, ξεκινάει καυγάδες αδιαφορώντας για τις συνέπειες. Απλά ξεσπά. Ο Hubert είναι το αντίθετο σχεδόν του Vinz. Λογικός, συγκρατημένος αλλά και αυτός αγανακτισμένος, κοντά στο δικό του breaking point. Απ’ την άλλη ο Said βρίσκεται, στην κυριολεξία, στο ενδιάμεσο. Αν και θέλει να δείχνει επαναστάτης και η ψυχή της παρέας (wannabe) στην πραγματικότητα είναι πιο ήρεμος και λειτουργεί πάντα σαν τη φωνή της συμφιλίωσης ανάμεσα στους άλλους δύο της παρέας κατεβάζοντας τους τόνους.

Όλοι, όμως, θα βρεθούν στη δίνη που δημιουργεί το σύστημα. Αυτή δίνεται μέσα σε δύο φράσεις. Η πρώτη είναι: La haine attire la haine! (Το μίσος γεννάει μίσος). Η μια μεριά μισεί την άλλη. Μπορεί να μην ξέρει γιατί, απλά το κάνει. Και ξεκινάει έτσι ο κύκλος της βίας και της ηθικής (και όχι μόνο) παρακμής. Η άλλη φράση (και μία απ’ τις πλέον αγαπημένες μου στον κινηματογράφο) είναι: “Jusqu’ ici tout va bien”. Mais l’ important c’ est pas la chute, c’ est l’ atterrissage. (Μέχρι εδώ όλα καλά. Αλλά σημασία δεν έχει η πτώση, έχει η προσγείωση.) Και φαίνεται ότι η προσγείωση δε θα είναι ομαλή.

Πριν κλείσω, θέλω να κάνω μία σύγκριση. Κάποια στιγμή μου φάνηκε ότι το La Haine αποτελεί το «ανίθετο» του Amelie. Το δεύτερο παρουσιάζει ένα Παρίσι ζεστό, ηλιόλουστο, φιλικό, με ενδιαφέροντες χαρακτήρες γεμάτους μυστήριο. Απλά παραμυθένιο. Το Μίσος είναι ασπρόμαυρο, εχθρικό, ρατσιστικό, οργισμένο κι επικίνδυνο. Δύο εντελώς διαφορετικές όψεις του ίδιου νομίσματος.